ไม่ว่าจะเป็นคุณแม่คนใหม่หรือคุณแม่ที่เคยมีลูกแล้ว เมื่อตั้งครรภ์สู่ไตรมาสสองมักจะรอวันที่ลูกเริ่มดิ้น เป็นความรู้สึกที่ประทับใจมากๆ เลยใช่ไหมคะ การดิ้นของทารกในครรภ์นั้นเป็นความรู้สึกของผู้เป็นแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ทั้งหลาย โดยปกติในครรภ์แรก ลูกมักจะดิ้นเมื่ออายุครรภ์ประมาณ 18-20 สัปดาห์ และในครรภ์หลังๆ ลูกจะดิ้นเมื่ออายุครรภ์ประมาณ 16-18 สัปดาห์ แต่กว่าคุณแม่จะรู้ ลูกในครรภ์ต้องมีขนาดที่โตและดิ้นแรงแล้วจึงจะรู้สึกได้ ถ้าลองถามเพื่อนๆ ที่ตั้งครรภ์บางคนในรุ่นราวคราวเดียวกัน อาจจะพบว่าตั้งครรภ์ 6 เดือนแล้ว ลูกก็ยังไม่ดิ้น โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีหน้าท้องหนา เพราะฉะนั้นเมื่อลูกยังไม่ดิ้นเมื่อถึงอายุครรภ์ที่กล่าวมา อาจจะยังไม่ต้องวิตกกังวล แต่ในทางตรงกันข้ามก็อย่าชะล่าใจมากเกินไป ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อหาสาเหตุก็น่าจะดีนะคะ
เมื่ออายุครรภ์มากขึ้นคุณจะรู้สึกว่าลูกดิ้นบ่อยขึ้นและแรงขึ้น โดยเฉพาะเมื่อเข้าสู่ไตรมาศ 3 การนับการดิ้นของลูกต้องนับเมื่อเริ่มเข้าสู่สัปดาห์ที่ 28 ซึ่งจะช่วยให้คุณแม่ตรวจพบความผิดปกติได้ตั้งแต่เริ่มแรก โดยการนับให้นับช่วงเวลาเดียวกันของแต่ละวัน ให้นอนตะแคงซ้าย และให้นับว่าเด็กดิ้น 10 ครั้งใช้เวลานานเท่าใด ลูกจะดิ้นบ่อยเมื่อเวลาที่คุณแม่รับอาหารโดยเฉพาะ อาหารที่หวาน อาหารที่เย็น หรือหลังจากที่คุณแม่มีกิจกรรม และประมาณสามทุ่มถึงตีหนึ่งเนื่องจากน้ำตาลในเลือดต่ำ
วิธีการนับลูกดิ้น
การนับลูกดิ้นมีสำคัญมากเพราะจะเป็น ตัวช่วยประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์และเป็นการป้องกันเด็กตายในครรภ์มารดา ซึ่งการนับมีวิธีดังนี้
วิธีที่ 1 วิธีการนับครบสิบ
ให้นับลูกดิ้นในช่วงเวลาหนึ่ง ให้ครบ 10 ครั้ง โดยบันทึกเวลาที่เริ่มนับ และเวลาที่ครบ 10 ครั้ง
การแปลผล หากทารกดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้ง ภายใน 12 ชั่วโมง ถือว่าผิดปกติต้องมาพบ แพทย์ทันที และต้องได้รับการตรวจวิธีอื่นๆเพิ่มเติม เช่น การตรวจสุขภาพทารกในครรภ์โดย การประเมินการเต้นหัวใจทารก
วิธีที่ 2 นับหลังอาหาร (Sadovsky)
ให้นับลูกดิ้นวันละ 3 เวลาหลังอาหารมื้อเช้า กลางวัน เย็น เป็นระยะเวลา 1 ชั่วโมง (โดยประมาณ 12 ชั่วโมง 08.00 – 20.00 น.) รวมการดิ้นทั้งสามเวลา
การแปลผล ถ้าทารกดิ้นน้อยกว่า 4 ครั้งใน 1 ชั่วโมง ให้นับต่อไปอีก 1 ชั่วโมง หากดิ้นน้อยกว่า 4 ครั้งใน 2 ชั่วโมง ต้องมาพบแพทย์ทันที เพื่อรับการตรวจเพิ่มเติมต่อไป
คำแนะนำเมื่อสังเกตว่าทารกดิ้นน้อยลง
- หากนับลูกดิ้นตามวิธีใดวิธีหนึ่งดังกล่าวแล้ว พบว่าน้อย ให้รีบมาพบแพทย์ทันที ในระหว่างมาโรงพยาบาล มารดาควรงดน้ำและอาหารไว้ก่อน กรณีที่มีเหตุฉุกเฉินต่อทารกและจำเป็นต้องผ่าตัดคลอดด่วน จะสามารถทำได้ทันท่วงที
- หากได้รับการตรวจจากแพทย์ และตรวจสุขภาพทารกเพิ่มเติมด้วยวิธีอื่นแล้วพบว่าทารกปกติ ก็ยังจำเป็นต้องนับลูกดิ้นต่อไปตลอดการตั้งครรภ์
- ฝากครรภ์ตามแพทย์นัดอย่างสม่ำเสมอ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- งดดื่มสุรา ,สูบบุหรี่ ,งดอาหารหมักดอง
- สตรีตั้งครรภ์ควรระลึกไว้เสมอว่า การตรวจสุขภาพทารกไม่ว่าวิธีใดก็ไม่สามารถประกันได้ว่าสุขภาพทารกดี 100 % อาจพบการตายของทารกในครรภ์ได้ประมาณ 1.9 ต่อ 1,000 ราย ที่เกิดขึ้นใน 1 สัปดาห์ หลังการตรวจสุขภาพ ทารกโดยดูอัตราการเต้นของหัวใจทารกปกติก็ตาม
หากว่าทารกในครรภ์เคลื่อนไหวน้อยหรือไม่เคลื่อนไหว เป็นสัญญาณอันตรายที่บ่งบอกว่าทารกจะมีปัญหาสุขภาพหรือตกอยู่ในอันตราย เช่น ความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลางหรือขาดออกซิเจนหรือรกทำงานผิดปกติ ไม่สามารถส่งถ่ายอาหารหรือแลกเปลี่ยนกาซที่จำเป็นต่อทารกในครรภ์ได้ ดังนั้นหากแม่ตั้งครรภ์รู้สึกว่าทารกในครรภ์ดิ้นน้อยลงจากที่เคยดิ้นดี โดยเฉพาะเมื่อตั้งใจสังเกตการดิ้นเป็นเวลานาน 30 นาที และพบว่าทารกดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้งแล้วล่ะก็ ควรที่จะปรึกษาสูติแพทย์ในทันทีค่ะ